Tết Hàn Thực là một trong những ngày lễ truyền thống quan trọng của người Việt, đặc biệt là ở miền Bắc. Vào ngày này, mọi gia đình đều chuẩn bị bánh trôi, bánh chay để cúng tổ tiên. Bài viết này của Hành Trình Khởi Nghiệp sẽ giải đáp những thắc mắc về nguồn gốc, ý nghĩa và tập tục của Tết Hàn Thực.
Tết Hàn Thực là gì?
Tết Hàn Thực là gì? Vào ngày nào?
Tết Hàn Thực diễn ra vào mùng 3 tháng 3 âm lịch hàng năm. Lễ này phổ biến ở Trung Quốc, miền Bắc Việt Nam và các cộng đồng người Hoa trên thế giới. Vào Tết Hàn Thực, mọi người thường làm bánh trôi, bánh chay, chè xôi… để cúng Phật và tổ tiên. Năm 2024, Tết Hàn Thực rơi vào ngày 10/4 dương lịch. Trong tiếng Anh, Tết Hàn Thực được gọi là Cold Food Festival hoặc Hanshi Festival.
Bánh trôi bánh chay
Nguồn Gốc Tết Hàn Thực
Tết Hàn Thực bắt nguồn từ một điển tích Trung Quốc thời Xuân Thu. Câu chuyện kể về một vị vua và vị hiền sĩ trung thành phò tá ông suốt 19 năm. Trong thời kỳ đói kém, hiền sĩ đã cắt thịt đùi mình nấu canh cho vua ăn. Để tưởng nhớ công ơn, sau khi hiền sĩ qua đời vào ngày 3/3 âm lịch, vua đã menetapkan ngày này là Tết Hàn Thực.
Ý Nghĩa Tết Hàn Thực
Tưởng nhớ người đã khuất
“Hàn Thực” nghĩa là “thức ăn lạnh”. Việc dùng thức ăn lạnh thể hiện sự tưởng nhớ đến người đã khuất. Theo truyền thuyết, Tết Hàn Thực gắn liền với cái chết của hiền sĩ Giới Tử Thôi. Tại Việt Nam, Tết Hàn Thực mang ý nghĩa riêng khi người dân dâng bánh trôi – tượng trưng cho thức ăn nguội – lên tổ tiên để tỏ lòng biết ơn.
Thắp hương tưởng nhớ
Truyền thống dân tộc
Bánh trôi, bánh chay là món ăn truyền thống của người Việt, gắn liền với văn hóa lúa nước. Hình ảnh bánh trôi nước còn được nhà thơ Hồ Xuân Hương sử dụng để ẩn dụ cho vẻ đẹp của người phụ nữ Việt Nam.
Ôn lại chuyện xưa
Tết Hàn Thực là dịp để gia đình sum họp, cùng nhau làm bánh và kể lại những câu chuyện xưa, như sự tích Lạc Long Quân – Âu Cơ.
Lòng thành kính với tổ tiên
Việc dâng bánh trôi, bánh chay lên tổ tiên trong ngày Tết Hàn Thực thể hiện lòng thành kính và biết ơn công lao sinh thành, dưỡng dục.
Mâm bánh trôi
Mong muốn thời tiết thuận lợi
Tết Hàn Thực còn mang ý nghĩa cầu mong thời tiết thuận hòa, mùa màng bội thu. Việc chọn ngày 3/3 âm lịch không phải ngẫu nhiên mà dựa trên luật âm dương ngũ hành, đánh dấu sự kết thúc của Mộc khí.
Mâm Cỗ Cúng Tết Hàn Thực
Mâm cỗ cúng Tết Hàn Thực truyền thống gồm hoa quả, trầu cau và 3 hoặc 5 bát bánh trôi, bánh chay. Số lẻ tượng trưng cho sự may mắn, tâm linh. Bánh trôi, bánh chay tượng trưng cho sản vật mùa lúa bội thu, cầu mong mưa thuận gió hòa.
Mâm cúng Tết Hàn Thực
Những Điều Cần Lưu Ý Trong Ngày Tết Hàn Thực
Theo truyền thống, trong ngày Tết Hàn Thực, người dân nên ăn chay và kiêng cữ một số điều để cầu mong may mắn.
Tết Hàn Thực và Tết Thanh Minh
Nhiều người thường nhầm lẫn Tết Hàn Thực và Tết Thanh Minh. Tuy nhiên, đây là hai ngày lễ riêng biệt. Tết Hàn Thực diễn ra vào 3/3 âm lịch, trong khi Tết Thanh Minh thường rơi vào khoảng 4-21/4 dương lịch. Tết Hàn Thực chú trọng vào việc cúng bánh trôi, bánh chay, còn Tết Thanh Minh là dịp tảo mộ, thăm viếng tổ tiên.
Mâm cúng ngày Hàn Thực
Kết Luận
Tết Hàn Thực là một ngày lễ truyền thống giàu ý nghĩa của người Việt. Hy vọng bài viết đã giúp bạn hiểu rõ hơn về nguồn gốc, ý nghĩa và tập tục của ngày Tết này.