Thành ngữ “nghiêng nước nghiêng thành” thường được dùng để ca ngợi vẻ đẹp tuyệt sắc của người phụ nữ. Vậy cụ thể nghiêng nước nghiêng thành là gì? Nguồn gốc và ý nghĩa của nó ra sao? Bài viết này của Hành Trình Khởi Nghiệp sẽ giải đáp chi tiết những thắc mắc này, đồng thời phân tích ý nghĩa của thành ngữ trong văn hóa Việt Nam và Trung Quốc.
alt: Bức tranh vẽ một mỹ nhân cổ trang Trung Quốc
Nghiêng Nước Nghiêng Thành Là Gì? Định Nghĩa Chi Tiết
“Nghiêng nước nghiêng thành” là một thành ngữ, tức là một cụm từ ngắn gọn, cô đọng, mang ý nghĩa sâu xa hơn nghĩa đen của các từ cấu thành. Nó thường được sử dụng để miêu tả vẻ đẹp phi thường của người phụ nữ, một vẻ đẹp có sức lay động lòng người, khiến cho cả thành trì, đất nước cũng phải chao đảo.
Ý Nghĩa của Nghiêng Nước Nghiêng Thành
Thành ngữ này ca ngợi vẻ đẹp vượt trội, có sức hút mạnh mẽ của người phụ nữ. Vẻ đẹp ấy không chỉ nằm ở ngoại hình mà còn toát lên từ khí chất, tài năng và tâm hồn. “Nghiêng nước nghiêng thành” đồng nghĩa với các thành ngữ khác như “khuynh thành khuynh quốc”, “đổ quán xiêu đình”, đều chỉ sức quyến rũ làm say đắm lòng người.
Ví dụ, trong Truyện Kiều của Nguyễn Du, câu thơ “Một hai nghiêng nước nghiêng thành/ Sắc đành đòi một, tài đành họa hai” đã sử dụng thành ngữ này để miêu tả vẻ đẹp toàn diện cả về sắc vóc lẫn tài năng của Thúy Kiều.
Nguồn Gốc Thành Ngữ Nghiêng Nước Nghiêng Thành
Thành ngữ “nghiêng nước nghiêng thành” bắt nguồn từ thành ngữ Hán “khuynh thành khuynh quốc” (傾城傾國). Theo sử sách Trung Quốc, thành ngữ này xuất hiện từ thời nhà Hán, liên quan đến câu chuyện về Lý phu nhân, một mỹ nhân tuyệt sắc được Lý Diên Niên đưa vào cung.
alt: Chân dung Lý phu nhân trong trang phục cung đình
Lý Diên Niên đã sáng tác bài hát ca ngợi vẻ đẹp của Lý phu nhân với những câu như: “Nhất cố khuynh nhân thành, tái cố khuynh nhân quốc” (Một cái nhìn làm nghiêng thành, hai cái nhìn làm nghiêng nước). Từ đó, “khuynh thành khuynh quốc” trở thành điển cố chỉ vẻ đẹp làm say mê lòng người.
Tứ Đại Mỹ Nhân và Nghiêng Nước Nghiêng Thành
Khi nhắc đến “nghiêng nước nghiêng thành”, người ta thường nghĩ đến Tứ đại mỹ nhân Trung Hoa: Tây Thi, Vương Chiêu Quân, Điêu Thuyền và Dương Quý Phi. Vẻ đẹp của họ được ví như có thể “trầm ngư”, “lạc nhạn”, “bế nguyệt”, “tu hoa”, tức là làm cá chìm, chim sa, trăng ẩn, hoa thẹn.
alt: Tranh vẽ Tứ đại mỹ nhân Trung Hoa
Tuy nhiên, câu chuyện về cuộc đời của họ cũng gắn liền với những bi kịch, thăng trầm trong lịch sử, dẫn đến quan niệm “hồng nhan bạc phận”.
Vẻ Đẹp Người Phụ Nữ Việt Nam
Khác với quan niệm về vẻ đẹp “nghiêng nước nghiêng thành” của Trung Quốc, người Việt Nam coi trọng vẻ đẹp tổng hòa giữa hình thức và nội dung, thể hiện qua quan niệm “công, dung, ngôn, hạnh”.
alt: Hình ảnh người phụ nữ Việt Nam trong tà áo dài truyền thống
Ngày nay, quan niệm này vẫn còn giá trị nhưng được hiểu theo nghĩa rộng hơn, đề cao sự năng động, trí tuệ, khéo léo và phẩm chất đạo đức của người phụ nữ.
Ca Dao Tục Ngữ Về Vẻ Đẹp Người Phụ Nữ
Văn học dân gian Việt Nam có rất nhiều câu ca dao, tục ngữ ca ngợi vẻ đẹp người phụ nữ, ví dụ như: “Cổ cao ba ngấn, má đào”, “Thấy em hân hấn má đào, Thanh tân mày liễu dạ nào chẳng thương”… Những câu ca dao này phản ánh quan niệm về cái đẹp giản dị, gần gũi của người Việt.
Kết Luận
“Nghiêng nước nghiêng thành” là một thành ngữ giàu ý nghĩa, phản ánh quan niệm về vẻ đẹp lý tưởng của người phụ nữ trong văn hóa Việt Nam và Trung Quốc. Hiểu rõ nguồn gốc và ý nghĩa của thành ngữ này giúp chúng ta cảm nhận sâu sắc hơn vẻ đẹp của ngôn ngữ và văn hóa.
